Schilderijoverhandiging en 300ste gedenksteen gelegd
De Werkgroep Gedenkstenen Joods Apeldoorn legde op vrijdag 27 september niet alleen de 300ste gedenksteen voor de familie Lobstein, ook het schilderij van W.A. Grondhout werd overhandigd aan CODA voor de collectie van Het Apeldoornsch Bosch.
Jacques Lobstein was voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog geneesheer-directeur van Het Apeldoornsche Bosch. In de periode direct na de ontruiming in januari 1943 is het echtpaar Lobstein nog op het terrein aanwezig in verband met de ‘administratieve afhandeling van de inrichting’, zoals de nazi’s het noemen. Voordat Het Apeldoornsche Bosch in januari 1943 ontruimd wordt, overhandigt Jacques Lobstein een schilderij dat altijd bij hem in huis heeft gehangen aan Christiaan Simons, een voormalig collega en eveneens arts. Simons werd op 1 mei 1942 ontslagen omdat niet-Joden niet langer in Het Apeldoornsche Bosch mochten werken. Hij heeft het schilderij altijd bewaard. Zijn kinderen droegen het schilderij over aan de familie Lobstein en de nabestaanden van de familie Lobstein schonken het op hun beurt aan CODA Museum dat de collectie Apeldoornsche Bosch beheert.
CODA directeur Carin Reinders nam het schilderij op vrijdag 27 september officieel in ontvangst in aanwezigheid van leden van de familie Simons en de familie Lobstein uit Israël. Het schilderij is gemaakt door Willem Adrianus Grondhout (1878-1934) en toont een gezicht op de IJssel bij Hattem. Grondhout werd geboren in Dinxperlo en was graficus, kunstschilder en docent en wordt gerekend tot de Haagse School. Hij werd opgeleid aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij werkte niet alleen in Nederland maar ook in Londen en Parijs.
Carin Reinders: "Over het schilderij en de maker, W.A. Grondhout, weten we niet zo heel veel. Toch is het schilderij van grote betekenis. Het werk heeft immers een lange geschiedenis en raakt aan dat wat we vertellen in CODA en het Herinneringscentrum. Daarnaast zijn er, omdat het Apeldoornsche Bosch drastisch ontruimd werd in 1943, nauwelijks objecten en gebruiksvoorwerpen uit de instelling overgebleven. Alles dat we kunnen toevoegen en het verhaal aanvult is dus van grote waarde."
Het schilderij van Grondhout werd voor het eerst besproken toen CODA archivaris Stefan Rutten een ontmoeting had met Antoinet Simons, dochter van Christiaan Simons, sprak over een album met tekeningen van Arent Gans, een patient in Het Apeldoornsche Bosch, dat zij in bezit had. Dankzij haar worden deze tekeningen bewaard in de collectie van Het Apeldoornsche Bosch en maken ze deel uit van een tentoonstelling in het Nationaal Holocaust Museum in Amsterdam. Antoinet vertelde dat ze ook een schilderij bewaarde dat haar vader voor de ontruiming van Jacques Lobstein had gekregen. Op enig moment werd er contact gelegd tussen de familie Simons en Hannah van den Ende die getrouwd is met achterkleinzoon van het echtpaar Lobstein. Ron Vunsh, een kleinzoon van het echtpaar Lobstein, bedacht toen dat het leggen van de 300ste gedenksteen een mooie gelegenheid zou zijn voor de familie Simons om het schilderij symbolisch terug te geven aan de familie Lobstein die het op hun beurt weer zou schenken aan de CODA voor de collectie van Het Apeldoornsche Bosch.
Marjolein Deurloo van Omroep GLD besteedde aandacht aan het de overdracht van het schilderij. Het artikel is hier te lezen. Ook De Stentor schreef over de overdracht. Het artikel is online hier te lezen.
